ورود / ثبت نام
سنسور اکسیژن به عنوان یکی از مهم ترین حسگر ها در انواع خودرو شناخته می شود و وظیفه بررسی لحظه ای میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی از موتور را بر عهده دارد. این سنسور که به نام لامبدا نیز نامگذاری می شود، نسبت اکسیژن خارج شده از موتور و در مسیر اگزوز را محاسبه و به ایسیو اعلام می کند. ایسیو با توجه به عدد اعلامی، وضعیت رقیق (Lean) یا غنی بودن (Rich) سوخت را متوجه شده و دستورات لازم برای پاشش بیشتر یا کمتر سوخت را صادر می کند. در این مطلب کاربردی با نحوه کارکرد، علائم خرابی و نحوه عیب یابی سنسور اکسیژن آشنا می شوید.
سنسور اکسیژن یا لامبدا توسط شرکت بوش در دهه 1960 میلادی توسعه یافت و در سال های اخیر به مرز تکامل عملکرد رسیده است. آلیاژ مورد استفاده در این سنسور شامل سرامیک زیرکونیا بوده که توسط یک لایه پلاتین روکش شده است. فعالیت سنسور لامبدا بر اساس واکنش های شیمیایی صورت می پذیرد و دارای دو الکترود است. یکی از الکترود ها در مجاورت جریان هوای تازه محیط و الکترود دوم در مجاورت گازهای خروجی قرار می گیرد. نحوه سنجش پارامترها بر اساس معیار ولتاژ بوده و در محدوده متفاوتی بر اساس نوع سنسور اکسیژن قرار دارد.
تشخیص سوخت رقیق یا غنی توسط سنسور اکسیژن
نحوه تشخیص سوخت رقیق یا سوخت غنی متاثر از عملکرد سنسور اکسیژن است. برای سنجش اصولی مقدار سوخت تزریق شده به موتور، باید از پارامترخوانی با دستگاه دیاگ استفاه کنید و اگر مخلوط سوخت و هوا در واحد استوکیومتری در محدوده 200 تا 450 میلی ولت قرار داشته باشد، نشان دهنده سوخت رقیق (Lean) است. در صورتی که ولتاژ تا 800 میلی ولت افزایش پیدا کند، به معنی سوخت رقیق (Rich) است. مقدار سوخت تزریق شده توسط انژکتورها به محفظه احتراق، نقش بسیار مهمی در شکل گیری احتراق ناقص یا کامل را بر عهده دارد و وضعیت اکسیژن موجود در گازهای خروجی نقش مهمی در سطح آلایندگی خود ایفا می سازد. با طور کلی با بررسی داده های سنسور لامبدا می توانید وضعیت احتراق و آلایندگی خود را به صورت دقیق تجزیه و تحلیل کنید.
علائم خرابی سنسور لامبدا
خرابی این سنسور می تواند مشکلاتی جدی برای خودرو به وجود آورد که برخی از آنها بسیار شایع و جدی هستند. در ادامه برخی این علائم خرابی را مرور می کنیم:
- بد کار کردن خودرو در زمان سرد بودن موتور
- انتشار بوی شبیه به تخم مرغ گندیده از اگزوز
- افت شدید عملکرد موتور
- افزایش محسوس و قابل توجه مصرف سوخت
- کم آوردن موتور در شرایط پر فشار (سر بالایی، روشن کردن کولر و قرار دادن اجسام با وزن بالا)
- افزایش آلایندگی و رد شدن در تست معاینه فنی
- روشن شدن چراغ چک خودرو
نحوه تست سنسور اکسیژن با دستگاه دیاگ
روش های تست سنسور اکسیژن وضعیت تا حدودی نسبی دارند و به طور معمول باید چند پارامتر مختلف را به صورت توامان بررسی کنید. برخی از روش های مشخص شدن خرابی این سنسور در بلاک بالا اشاره شده، اما به صورت کاملا علمی باید به استفاده از دستگاه دیاگ نسبت به بررسی سلامت سنسور لامبدا اقدام کرد. دستگاه عیب یاب OBD Tools II شرکت نگار خودرو با بهره گیری از قابلیت پارامتر خوانی و نمایش پارامترها به صورت گراف چهارتایی، کمک شایان توجهی به تست سریع سنسور اکسیژن می کند.
در صورت سالم بودن هر دو سنسور اکسیژن در اکثر خودروها (همواره مثال نقص وجود دارد)، مقدار سنسور بالا یا سنسور اول باید در محدوده 0.1 تا 0.9 ولت با توجه به وضعیت پدال گاز نوسان کند، اما سنسور پایین یا دوم باید مقداری در حدود 0.45 تا 0.5 ولت را نمایش دهد. چند نکته برای بررسی صحیح و دقیق با استفاده از روش پارامترخوانی وجود دارد:
1- موتور خودرو باید گرم باشد.
2- هر دو سنسور باید متصل بوده و نقصی در فعالیت آنها مشاهده نشود.
سنسور اکسیژن تک سیم یک تفاوت عمده با سنسور چهار سیم دارد که شامل عدم وجود گرم کن سنسور می شود. سنسور تک سیم فاقد گرم کن بوده و به نوعی جزو اولین حسگرهای میزان اکسیژن در گازهای خروجی شناخته می شود.
سنسور لامبدا 4 سیم که در حال حاضر روی بسیاری از خودروها مورد استفاده قرار می گیرد، دارا گرم کن بوده و عملکردی دقیق تر و کامل تر در مقایسه با مدل های تک سیم ارائه می دهند. دو سیم برای انتقال داده و دو سیم دیگر برای گرم کن هستند.
سنسور اکسیژن 6 سیم یا واید بند در خودرو های مجهز به موتور EF7 شامل دنا و دنا پلاس، سورن و سورن پلاس مورد استفاده قرار گرفته و دو سیم بیشتر برای بررسی دقیق تر میزان اکسیژن موجود در گازهای آلاینده به کار رفته است.
